روکش دندانی: ماندگاری انواع، روش، مراقبت و هزینه

در صورتی که برای ترمیم و یا عصب‌کشی دندان اقدام کنید، قطعاً دندانپزشکی از شما می‌خواهد که حتماً از روکش دندان استفاده نمایید. به خصوص اگر دندان‌های آسیابی تحت درمان باشند، استفاده از روکش دندان بیشتر اهمیت پیدا می‌کند چون این دندان‌ها در زمان غذا خوردن، فشار بیشتری را متحمل می‌شوند و از آنجایی که در حین ترمیم و عصب‌کشی، دندان‌های آسیابی سست می‌شوند، برای اینکه بتوانید بنیه مینای دندان را تقویت کرده و یک لایه محافظتی بر روی آن قرار دهید، بهتر است از روکش دندان استفاده نمایید. در این مطلب ما در مورد انواع روکش دندان و مزایا و معایب آن‌ها صحبت می‌کنیم.

بهترین نوع روکش دندان کدام است

همانگونه که متوجه شدید، روکش دندان در واقع یک لایه محافظتی بر روی دندان است که قرار است از دندان ترمیم شده محافظت کند. البته از روکش دندان با اهداف زیبایی نیز استفاده می‌شود. برای مثال اگر دندان شما جرم گرفته باشد و این جرم با روش‌های جرم‌گیری برطرف نشود یا اگر لب پریدگی دندان‌ها رخ داده و یا اگر دندان‌های شما به صورت خفیف، غیرهمسطح هستند، با روکش دندان می‌توان این عارضه‌ها را برطرف نمود. اما انواع مختلفی از روکش دندان وجود دارد و قطعاً بیماران دوست دارند از بهترین روکش دندان استفاده کنند. برای این منظور باید ابتدا انواع روکش دندان را بشناسیم:

• روکش دندان تمام سرامیکی

ظاهر این روکش کاملاً شبیه به دندان‌های طبیعی است و در نتیجه اگر از این روکش برای دندان‌های جلویی استفاده کنید، کسی متوجه تفاوت بین دندان روکش شده با دندان طبیعی شما نخواهد داشت. از نظر استحکام و دوام، روکش‌های تمام سرامیکی نسبت به روکش‌های فلزی و یا روکش‌های سرامیکی با پایه فلزی، در سطح پایین‌تری قرار دارد ولی از آنجایی که زیبایی نیز گاهی اوقات اهمیت ادامه می‌کند، به همین دلیل روکش‌های تمام سرامیکی گزینه مناسبی برای حالت دادن به دندان‌های جلویی شناخته می‌شوند.

البته روکش دندان زیرکونیا نیز یکی از انواع روکش‌های تمام سرامیکی است که از اکسید زیرکونیوم ساخته شده و به همین دلیل دوام و استحکام بسیار بالایی نسبت به سایر انواع روکش‌های تمام سرامیکی دارد. لازم به ذکر این است که اگر شما نسبت به فلز موجود در روکش‌های فلزی حساسیت دارید، قطعاً روکش دندان زیرکونیا گزینه مناسب‌تری خواهد بود چون به هیچ عنوان مشکل آلرژی را ایجاد نمی‌کند.

در این باره بیشتر بدانید: بهترین و جدیدترین روش ترمیم دندان (4 روش متدوال در ایران)

• روکش دندان سرامیکی فلزی

این روکش ظاهری شبیه به سرامیک دارد ولی اسکلت روکش و یا قاب آن از جنس فلز است. به همین دلیل مقاومت و استحکام این روکش دندان نسبت به روکش دندان تمام سرامیکی، بسیار بالاتر است. در نتیجه گزینه مناسب‌تری برای دندان‌های آسیابی خواهد بود چون همان‌گونه که گفتیم فشار زیادی به این دادن‌ها وارد می‌شود. از دیگر مزیت‌های روکش دندان سرامیکی فلزی این است که برخلاف روکش‌های سرامیکی، دچار شکستگی نخواهد شد. چون همانطور که متوجه شدید اسکلت فلزی برای طراحی این روکش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که شما مبتلا به دندان قروچه باشید و یا اینکه قرار است دندان‌های خود را ارتودنسی کنید. در هر دو حالت، فشار زیادی به دندان‌ها وارد می‌شود. بنابراین روکش دندان سرامیکی فلزی گزینه مناسب‌تری خواهد بود.

• روکش دندان تمام فلزی

شاید شما تا به حال با افرادی برخورد داشته‌اید که یکی از دندان‌های آسیابی و یا حتی دندان‌های جلویی آن‌ها به رنگ فلز دیده می‌شود. این دسته از افراد از روکش دندان تمام فلزی استفاده کرده‌اند که مقاومت بسیار خوبی دارد. اما نباید از معایب روکش‌ دندان تمام فلزی غافل شد. مهم‌ترین عیب این روکش‌، بحث زیبایی است. اگر می‌خواهید از روکش‌ دندان تمام فلزی برای دندان‌های جلویی استفاده کنید، زیبایی دندان‌ها و لبخند شما را از بین خواهد بود. از طرف دیگر برخی از افراد به فلز به کار رفته در این روکش، حساسیت دارند. همچنین فلز به دلیل تغییرات دمایی در دهان، دچار انبساط و انقباض می‌گردد و در نتیجه به مرور زمان طول عمر مفید خود را از دست می‌دهد. به خصوص اگر شما دندان روکش شده را عصب‌کشی نکرده باشید، همین انبساط و انقباض بر روی کانال‌های عصبی تأثیر می‌گذارد.

با توجه به آنچه که گفته شد، اکنون متوجه شدید که برای انتخاب بهترین روکش دندان باید وضعیت و نوع دندان هدف مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال برای دندان‌های جلویی، روکش دندان تمام سرامیک گزینه مناسب‌تری  است ولی برای درمان‌های آسیابی بهتر است به سراغ روکش‌های سرامیکی فلزی بروید.

منظور از روکش دندان چیست؟

روکش دندان یک لایه محافظتی است که بر روی عاج دندان قرار می‌گیرد و در نتیجه باعث افزایش استحکام و طول عمر مفید آن خواهد شد. برای مثال اگر یکی از دندان‌های شما دچار شکستگی یا پوسیدگی شدید شده و نیاز به ترمیم و عصب‌کشی داشته باشد، متخصص بعد از اتمام کار از شما می‌خواهد روکش دندان استفاده کنید چون مینا و عاج دندان به شدت دستکاری شده‌اند. اگر روکش دندان در دهان قرار نگیرد، خیلی زود مواد پرکننده دندان دچار ریزش می‌شود و حتی ممکن است دندان شما به حدی آسیب ببیند که نیاز به کشیدن باشد. بنابراین روکش دندان در واقع یک لایه حفاظتی به حساب می‌آید اما جنبه‌های زیبایی نیز دارد.

برای مثال اگر دندان‌های جلویی شما به صورت خیلی خفیف غیرهمسطح باشند، به جای ارتودنسی، می‌توان از روکش دندان همرنگ دندان‌های طبیعی خود استفاده کنید تا از این طریق دندان‌های مرتبی داشته باشید. و یا اگر لکه‌های عمقی در دندان شکل گرفته باشد، مسلماً با استفاده از بلیچینگ یا جرم‌گیری نمی‌توان مشکل را برطرف کرد. پس می‌توانید از روکش دندان برای این منظور استفاده کنید.

مزایا و معایب روکش دندان

مهمترین مزیت ‌های روکش دندان عبارتند از:

1. همان گونه که گفته شد روکش دندان همانند یک سپر محافظتی عمل می‌کند بنابراین مینای دندان را در برابر پوسیدگی و یا حتی شکستگی در اثر فشار، در ‌امان نگه خواهد داشت.
2. اگر دندان‌های جلویی شما لب پر شده باشد، می‌توان از روکش دندان برای اصلاح این قبیل مشکلات و زیباتر شدن دندان‌ها استفاده کرد.
3. غیرهمسطح بودن خفیف در دندان‌ها و یا حتی تغییر رنگ عمقی دندان‌ها را نیز می‌توان با روکش دندان برطرف کرد.

اما در کنار مزیت‌هایی که برای روکش دندان وجود دارد، چند عیب نیز در این روش درمانی دیده می‌شود:

1. اگر از روکش دندان به خوبی محافظت نکنید، ممکن است مواد غذایی به لایه زیر روکش نفوذ کرده و در نتیجه بدون اینکه متوجه شوید، پوسیدگی در دندان هدف اتفاق می‌افتد. در صورتی که متخصص در چسباندن روکش دندان به درستی عمل نکند همین اتفاق رخ می‌دهد.
2. اگر دندان روکش شده دچار خرابی عفونت یا پوسیدگی گردد، نیاز به برداشتن روکش و حتی تعویض آن خواهد بود.
3. برخی از انواع روکش دندان آلرژی‌زا هستند. برای مثال روکش‌های تمام فلزی یا روکش سرامیکی با پایه فلزی می‌تواند برای برخی از افراد، التهاب و ورم لثه را به همراه داشته باشد.
4. همچنین بعضی از انواع روکش دندان همانند روکش‌ دندان تمام فلزی، باعث حساسیت عصب‌های دندان می‌شوند چون انبساط و انقباض فلز، دندان هدف را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.

عمر روکش دندان چقدر است؟

چند فاکتور مهم بر روی طول عمر روکش دندان تأثیر می‌گذارد که عبارتند از:

1. جنس روکش استفاده شده
2. اصل بودن روکش دندان
3. نحوه چسباندن روکش دندان
4. نحوه مراقبت از دندان روکش شده

هزینه روکش دندان در سال 1402

نوع دندان هدف برای روکش کردن، جنس و نوع روکش دندان مورد استفاده، نیاز یا عدم نیاز به ترمیم و عصب کشی دندان هدف و همچنین دستمزد متخصص، از جمله فاکتور‌های مهمی هستند که بر روی هزینه روکش دندان تأثیر می‌گذارند. البته هزینه‌های جانبی دیگر همانند عکسبرداری از دندان، هزینه رفت و آمد به کلینیک برای قالبگیری و چسباندن روکش دندان را نیز نباید فراموش کرد. به طور کلی چون روکش دندان عمدتاً جنبه درمانی دارد بنابراین اگر شما فاکتور هزینه‌ها را به شرکت‌های بیمه تحویل دهید، بخش عمده‌ای از هزینه‌ها به شما بازگردانده خواهد شد.

کاندید مناسب روکش دندان

همه افراد می‌توانند از روکش دندان استفاده کنند اما محدودیت‌های جزئی در این زمینه وجود دارد. برای مثال کسانی که در حال ارتودنسی هستند بهتر است اجازه دهند درمان اتوبوسی آن‌ها به اتمام برسد و سپس با نظر متخصص، دندان‌های خود را روکش کنند. یا اینکه خانم‌های باردار بهتر است تا تمام دوران بارداری خود برای روکش دندان صبر کنند. حتی متخصص توصیه می‌کند که اگر قرار است عملیات ترمیم و عصب‌کشی دندان هدف انجام ‌گیرد، بهتر این عملیات نیز بعد از اتمام دوران شیردهی انجام شود چون تزریق ماده بی‌حسی همانگونه که می‌تواند از طریق جریان خون به بدن جنین انتقال پیدا کند، می‌تواند از طریق شیر نیز وارد بدن نوزاد شما شود. بنابراین زمانی که شما می‌خواهید برای روکش دندان اقدم کنید، بهتر است تخصص ابتدا وضعیت دندان شما را با دقت مورد بررسی قرار داده و بعد سلامت شما را نیز کنترل کند. در این صورت تشخیص می‌دهد که چه زمانی برای روکش دندان اقدام نمایید.

مراقبت از روکش دندان

قطعاً نحوه مراقبت از روکش دندان مهمترین عاملی است که بر روی ماندگاری روکش دندان تأثیر می‌گذارد. بنابراین چند نکته را به شما عزیزان متذکر می‌شویم:

1. حداقل تا ۲۴ ساعت بعد چسباندن روکش دندان، به سراغ خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های رنگی نروید چون رنگ‌پذیری روکش در این بازه زمانی بسیار زیاد است.
2. به شما توصیه می‌کنیم به مدت یک هفته از خوردن خوراکی‌ها، مواد غذایی و نوشیدنی‌های بسیار سرد و بسیار گرم خودداری کنید چون این تغییرات دمایی شدید می‌تواند چسب روکش دندان را تحت تأثیر قرار دهد و روکش لق خواهد شد.
3. از زمانی که دندان خود را روکش می‌کنید، باید بیشتر از قبل به بهداشت دهان و دندان اهمیت دهید. استفاده از دهانشویه، حداقل ۳ بار مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در طول روز برای جلوگیری از نفوذ مواد غذایی به روکش دندان، اهمیت زیادی دارد.
4. به هیچ عنوان خوراکی‌های سخت را با دندان روکش شده مصرف نکنید.
5. کسانی که سیگاری هستند و دندان‌های جلویی خود را روکش می‌کنند، بهتر است مصرف دخانیات را ترک کنند چون دود سیگار خیلی سریع باعث تغییر رنگ روکش دندان خواهد شد.

تفاوت روکش دندان با لمینت

شاید این تصور برای شما به وجود آمده باشد که لمینت و روکش دندان هر دو، یک کارایی را برای ما ایفا می‌کنند بنابراین تفاوتی بین این دو وجود ندارد. درست است که به کمک لمینت نیز می‌توان نقص‌هایی همانند لب پریدگی دندان، غیرهمسطح بودن خفیف دندان‌ها، ترک ایجاد شده بر روی دندان و حتی تغییر رنگ دندان‌ها را برطرف کرد اما به نظر شما کدام یک از این دو روش برای دندان‌های ما، گزینه مناسب‌تری هستند؟ زمانی که قرار است از روکش دندان استفاده کنید، متخصص باید حجم بیشتری از دندان را تراش دهد تا روکش به راحتی بر روی دندان شما قرار گیرد در صورتی که در لمینت چنین چیزی نبوده و عمده دندان شما سالم باقی می‌ماند. بنابراین برتری لمینت دندان نسبت به روکش دندان این است که دندان طبیعی شما بیشتر سالم خواهد بود.

اما روکش دندان قدرت محافظتی بیشتری دارد چون تمامی قسمت‌های دندان شما را پوشش می‌دهد در صورتی که در لمینت دندان اینگونه نیست و لمینت تنها قسمت جلو دندان را پوشش می‌دهد. بنابراین در مواردی که شما حجم زیادی از دندان خود را از دست داده‌اید و ترمیم شدیدی بر روی دندان انجام گرفته است، برای اینکه بتوانید از مینای دندان به خوبی محافظت کنید، قطعاً رفتن به سراغ روکش دندان گزینه مناسب‌تری است اما اگر برای مثال دندان جلویی دچار لب پریدگی خفیفی شده است، لمینت گزینه مناسب‌تری خواهد بود چون در این صورت نیازی نیست عمده دندان جلویی را تراش دهید.

بیشتر بخوانید: لمینت متحرک دندان

تفاوت روکش دندان با کامپوزیت

کامپوزیت دندان یکی دیگر از روش‌هایی است که به درمان مشکلاتی همانند لب پریدگی، ترک و شکستگی خفیف در دندان‌ها، تغییر رنگ عمقی دندان و یا حتی غیر همسطح بودن خفیف دندان‌ها کمک می‌کند. بنابراین تفاوت بین روکش دندان با کامپوزیت دندان، در کارایی آن‌ها است. کامپوزیت جنبه زیبایی دارد و در موارد گفته شده به کار می‌رود. کامپوزیت یک ماده همرنگ دندان‌ها است که بر روی سطح دندان شما قرار می‌گیرد بدون اینکه نیاز به تراشیدن دندان باشد. اما روکش دندان یک لایه محافظتی است و برای اینکه بتواند تمامی جوانب دندان شما را در بر بگیرد، باید کمی دندان تراشیده شود. همچنین روکش دندان بیشتر نقش محافظتی دارد. بنابراین برای دندان‌های آسیابی به خصوص دندان‌هایی که ترمیم شده‌اند، روکش دندان گزینه بسیار مناسبی است در حالی که کامپوزیت نمی‌تواند نقش محافظتی را به خوبی ایفا کند.