فهرست این مطلب
اگر دندان دچار پوسیدگی شده باشد متخصص از شما میخواهد ابتدا عکسبرداریهای لازم را انجام دهید تا بتواند عمق پوسیدگی را تشخیص دهد. پس از آن شما باید برای درمان آن اقدام کنید. گاهی اوقات پوسیدگی سطحی است و با یک ترمیم جزئی مشکل حل میشود. ولی گاهی اوقات لازم است ابتدا عصب کشی انجام گرفته و سپس پرکردن دندان بلافاصله بعد از آن صورت گیرد.
اما حتماً این سؤال برای شما به وجود میآید چرا باید برای پر کردن دندان اقدام کنیم؟ یا اینکه ممکن است در بین دندانهای پر شده تفاوت رنگ را مشاهده کنید و این سؤال برای شما به وجود آمده باشد که دندانپزشک از چه موادی استفاده کرده است. در این مطلب با ما همراه باشید تا کلیه اطلاعات لازم در مورد روشهای پر کردن دندان و لزوم انجام این کار را برای شما عزیزان توضیح دهیم.
دلایل پر کردن دندان
در داخل دندان یک بافت نرم و زنده به نام پالپ وجود دارد که تمامی عصبها و رگهای خونی در داخل این پالپ قرار گرفتهاند. زمانی که پالپ دندان دچار آسیب شود، علائم پوسیدگی با درد و تغییر رنگ دندان ظاهر میشوند. به همین دلیل است که متخصص باید دندان شما را حفاری کند تا بتواند پالپ مرده را خارج کند و سپس فضای خالی را با استفاده از مواد مناسب پر کند. اگر پالپ خارج شود ولی فضای داخلی همچنان خالی باقی بماند، بنیه دندان سست میشود و با کوچکترین فشار، دندان شما خواهد شکست. بنابراین حتماً باید عملیات پر کردن دندان برای کمک به استحکام دندان و جلوگیری از شکستن آن انجام شود.
انواع پرکردن دندان و قیمت آن ها
با توجه به اینکه وضعیت دندانها از نظر میزان فشاری که در زمان خوردن غذا متحمل میشوند متفاوت است، بنابراین نوع مادهای که متخصص برای پر کردن دندان استفاده میکند، براساس همین موضوع تفاوت خواهد داشت. از طرف دیگر وضعیت دندانهای جلویی از نظر زیبایی با دندانهای کناری کاملاً متمایز است. زمانی که صحبت میکنیم و در حال خندیدن هستیم، توجه طرف مقابل به دندانهای جلویی جلب میشود. بنابراین تغییر رنگ فاحش این دندانها مهمترین عاملی است که بر طرح لبخند ما تاثیر منفی میگذارد. با توجه به آنچه که گفته شد، انواع پرکردن دندان عبارتند از:
پر کردن دندان با طلا
استفاده از طلا برای ترمیم کردن دندانها و یا حتی روکش دندان، در گذشتههای بسیار دور رایج بود. حتی کسانی که وضع مالی بسیار خوبی داشتند برخی از دندانهای جلویی خود را با طلا روکش میکردند. قطعا طلا دوام بسیار زیادی دارد و بین ۱۰ تا ۱۵ سال ماندگاری خواهد داشت. از طرف دیگر قدرت استحکام بسیار بالایی دارد و بنابراین بیشترین فشار را تحمل خواهد کرد. مزیت دیگر استفاده از طلا برای پر کردن دندان این است که دچار خوردگی نمیشود. در واقع انبساط و انقباض نیز تأثیری بر روی طلا نخواهد داشت.
اما این روش چند عیب دارد. مهمترین عیب آن، گران بودن طلا است که بیشترین هزینه را نسبت به سایر روشهای پرکردن دندان خواهد داشت. همچنین در دنیای امروز، یکدست بودن دندانها معیار زیبایی است. بنابراین اگر قرار باشد از طلا برای پر کردن دندانهای جلویی استفاده کنید، قطعاً زیبایی خوشایندی نخواهد داشت. نکتهای که باید در نظر بگیرید این است که اگر قرار باشد در کنار دندان پر شده با طلا از آمالگام استفاده شود، شوک گالوانیک اتفاق افتاده و باعث میشود که اگر دندانهای پر شده عصب کشی نشده باشند، درد تیزی را در دندان خود احساس کنید چرا که این دو فلز در کنار یکدیگر جریان الکتریکی ایجاد میکنند. در نتیجه دندان تیر میکشد.
پر کردن دندان با آمالگام
دومین مادهای که متخصصان برای پرکردن دندانهای آسیابی استفاده میکنند، آمالگام نام دارد. در بین تمامی روشهایی که برای پر کردن دندان استفاده میشود، ارزانترین روش، آمالگام معرفی شده است. طول عمر مفید آن بین ۱۰ تا ۱۵ سال بوده و قدرت استحکام بالایی دارد. به همین دلیل بهترین گزینه برای دندانهای عقبی، آمالگام است چون دندانهای عقبی در زمان غذا خوردن فشار زیادی را متحمل میشوند. اما عیب استفاده از آمالگام، تفاوت رنگی است که با دندانها دارد. به همین دلیل است که نمیتوان از آن برای دندانهای جلویی استفاده کرد.
از طرف دیگر اگر قرار باشد متخصص برای پر کردن دندان از آمالگام استفاده کند، باید بخش بیشتری از دندان را بتراشد. یعنی حتی اگر عمده دندان شما سالم باشد، باید قسمت زیادی از آن تراشیده شود تا فضای کافی برای قرار دادن آمالگام به وجود بیاید. متأسفانه دندانهای پر شده با آمالگام دچار انبساط و انقباض و در نتیجه درد خواهند شد. یعنی اگر دندان پر شده هنوز دارای عصبهای زنده باشد، در صورتی که شما از مایعات و غذاهای گرم و سرد استفاده کنید، آمالگام به این تغییرات دما را واکنش نشان داده و در نتیجه دندان شما تیر میکشد.
پر کردن دندان با کامپوزیت
اگر تا به حال چند دندان خود را تحت نظر چند دندانپزشک پر کرده باشید شاید تفاوت رنگی را بین آنها مشاهده کنید. برای مثال بعضی از دندانهای پر شده نقرهای رنگ ولی برخی دیگر سفید هستند. دندانهای سفید با کامپوزیت و یا با سرامیک پر شدهاند. پرکردن دندان با کامپوزیت از چند نظر بسیار مناسبتر است:
- کامپوزیت به رنگ سفید رنگ است بنابراین اگر دندانهای جلویی خراب شده و در نتیجه مجبور هستید آنها را پر کنید، بدون اینکه نگرانی از نظر تغییر رنگ دندانها داشته باشید، به راحتی میتوانید این کار را انجام دهید.
- از طرف دیگر متخصص قبل از اینکه کامپوزیت را بر روی دندان شما قرار دهد سعی میکند رنگی را ایجاد کند که به دندانهای شما نزدیک بوده و در نتیجه اختلاف رنگ فاحشی وجود نداشته باشد.
- چسباندن کامپوزیت بر روی دندان بسیار راحت است و اصلاً نیازی نیست به صورت عمقی دندان را بتراشیم. در نتیجه آسیب زیادی به بدنه دندان وارد نمیگردد.
اما به هر حال در کنار مزیتهایی که برای کامپوزیت ذکر شد باید بدانید که دندانهای پر شده با کامپوزیت حساسیت بالاتری دارند. اگر عصب دندان قطع نشده باشد و دندان شما به تغییرات دما در داخل دهان حساس شود، دندان کامپوزیت شده سریعتر درد را احساس میکند.
از طرف دیگر رنگ کامپوزیت به تدریج تغییر میکند. بنابراین اگر به بهداشت اهمیت ندهید و از دخانیات استفاده کنید، خیلی زود زیبایی دندانهای شما از دست میرود. همچنین فشار آوردن به دندان کامپوزیت شده و یا تغییرات شدید دما باعث ترکهای ریز داخل آن میشود که محلی برای نفوذ میکروبها بوده و منجر به پوسیدگی عمیقتر دندانها خواهد شد.
پر کردن دندان با سرامیک
یکی دیگر از موادی که برای پر کردن دندان مورد استفاده قرار میگیرد، مواد سرامیکی نام دارد. این مواد از پرسلن ساخته شدهاند و نسبت به کامپوزیتها مقاومت بسیار بالاتری در برابر لک و جرم دارند. بیشترین طول عمری که برای مواد پرکننده سرامیکی گزارش شده، ۱۵ سال است. اما فراموش نکنیم که این مدت زمان به نحوه مراقبت از دندان بستگی دارد. اگر با دندان پر شده خوراکیهای سخت بخورید، طول عمر مفید مواد سرامیکی بسیار کاهش پیدا خواهد کرد.
بهترین انواع پرکردن دندان
برخی از بیماران زمانی که برای پر کردن دندان به دندانپزشکی مراجعه میکنند از متخصص میخواهند که بهترین انواع پرکردن دندان را برای آنها استفاده کند. در انتخاب بهترین روش ما باید به میزان پوسیدگی دندان و موقعیت دندان توجه کنیم. برای مثال اگر دندانهای آسیابی پوسیده باشند، بهتر است به سراغ روشهایی برویم که میزان دوام و استحکام آنها بسیار بالاتر است. قطعا استفاده کردن از آمالگام نسبت به کامپوزیت و یا سرامیک، برتری دارد چون همانگونه که گفته شد آمالگام درجه مقاومت بسیار بالاتری خواهد داشت.
البته باید میزان پوسیدگی دندانها را کنترل کنیم. از آنجایی که برای استفاده از آمالگام باید بخش عمدهای از دندان تراشیده شود، در صورتی که متخصص به این نتیجه برسد که تراشیدن بیش از اندازه دندان باعث ضعف بنیه آن میشود، بنابراین ترجیح میدهد به سراغ روشهایی همانند کامپوزیت و یا سرامیک برود و یک روکش بر روی آن قرار دهد تا از این طریق ساختار اولیه دندان حفظ شده و نیاز به تراشیدن دندان نباشد. پس تا زمانی که وضعیت دندان شما کنترل نشود نمیتوانیم بهترین روش را برای شما انتخاب کنیم.
عمر دندان پر شده چقدر است؟
بعضی از بیماران تصور میکنند وقتی دندان خود را پر میکنند، به دلیل استفاده از مواد مقاوم همانند کامپوزیت یا سرامیک، بدنه دندان بسیار مستحکم شده و در نتیجه برای همیشه میتوانند از این دندان همانند قبل استفاده کنند. اما فراموش نکنید هم اینکه بافت دندان دستکاری میشود، یعنی طول عمر مفید آن کاهش پیدا خواهد کرد. اما این موضوع به نحوه پر کردن دندان و همچنین نحوه مراقبت از آن بستگی دارد. اگر متخصص در تخلیه کردن پالپ دندان حفاری زیادی را انجام نداده و در نتیجه بدنه دندان ضعیف نشده باشد، مسلماً طول عمر مفید دندان شما بیشتر میشود.
نوع ماده مورد استفاده نیز بسیار مهم است. معمولاً دندانپزشکان برای دندانهای آسیابی که بسیار تحت فشار هستند از مواد با کیفیت و بسیار مقاوم استفاده میکنند که حتی در هنگام دندان قروچه نیز بتوانند فشار را تحمل کنند. میزان مراقبت از دندان پر شده مهمترین عاملی است که طول عمر مفید آن را تعیین خواهد کرد. معمولاً دندانهای پر شده بین ۵ تا ۱۵ سال طول عمر دارند.
مطالب بیشتر: روکش دندان کامپوزیت
پر کردن دندان در بارداری
متأسفانه برخی از خانمها در دوران بارداری دچار پوسیدگی دندان شده و این پوسیدگی به حدی پیشروی میکند که اصلاً نمیتوان صبر کرد تا دوران بارداری آنها تمام شود و سپس برای اقدامات دندانپزشکی دست به کار شد. در واقع دندانپزشک مجبور است در همان دوران بارداری درمان را شروع کند. برای پر کردن دندان در دوران بارداری باید به چند مورد توجه داشته باشید:
- شما باید سن بارداری خود را به متخصصین اطلاع دهید. یعنی باید بگویید که جنین در چند ماهگی قرار دارد. در دورانی که دقیقاً سن رشد جنین است و اندامها در حال شکلگیری است، به هیچ عنوان نباید برای اقدامات دندانپزشکی دست به کار شوید و این موضوع به تشخیص متخصص بستگی دارد.
- در زمان پر کردن دندان به سراغ مواد حاوی جیوه نروید چون این ماده به شدت بر روی سلامت جنین تاثیر منفی میگذارد.
- به هر حال در زمان ترمیم و پرکردن دندان حتماً باید از ماده بیحسی استفاده شود و همان گونه که میدانید در دوران بارداری تا جایی که امکان دارد نباید تزریق ماده بیحسی انجام شود چون به سلامت جنین آسیب وارد خواهد شد. اما اگر متخصص به سراغ داروهای بیحسی از گروه B برود چون این داروها در گروه مواد بیخطر قرار گرفتهاند، به همین دلیل کمترین خطر را برای مادران باردار خواهد داشت.
مطالب بیشتر: مراقبت از سلامت دهان و دندان در دوران بارداری
پر کردن دندان بدون عصب کشی امکان پذیر است؟
اینکه آیا برای پر کردن دندان حتماً باید عصب کشی انجام شود یا خیر، به تشخیص متخصص بستگی دارد. شما باید ابتدا از دندان پوسیده عکس بگیرید تا متخصص متوجه شود که میزان پوسیدگی تا چه حد است.
اگر عصبها آسیب دیده و در نتیجه بسیار حساس شده باشند و به همین دلیل شما درد زیادی را احساس میکنید، در نتیجه لازم است حتماً عصبها قطع شوند. به عبارت دیگر اگر دندان شما به عصب رسیده باشد، هیچ راهی جز تخلیه پالپ دندان به صورت کامل، قطع کردن عصبها و در نهایت پرکردن دندان باقی نمیماند.
مطالب بیشتر: درد دندان بعد از عصب کشی
پر کردن دندان با مواد سفید، طلایی و نقره ای
مواد برای پر کردن دندان مختلفی وجود دارد که متخصص براساس نوع دندان و شدت پوسیدگی باید بهترین ماده را استفاده کند. پر کردن دندان با طلا در گذشته بسیار رایج بود به خصوص اینکه افراد ثروتمند دندانهای جلویی خود را روکش طلا میدادند تا زیباتر به نظر برسد. طلا بین ۱۰ تا ۱۵ سال ماندگاری دارد و دچار فرسایش نمیشود. بنابراین استحکام دندان را به شدت در برابر جویدن بالا میبرد. اما مسلماً هزینه بیشتری را طلب خواهد کرد. به خصوص اینکه اگر قرار باشد برای دندانهای جلویی خود از چنین مادهای استفاده کنید، در دنیای امروز اصلاً زیبا به نظر نمیرسد و دندانها باید همرنگ و سفید باشند تا لبخند زیباتری داشته باشید.
پر کردن دندان با مواد نقرهای یا آمالگام یکی دیگر از گزینههای پیش روی متخصصان است. این مواد نیز در بین ۱۰ تا ۱۵ سال ماندگاری دارند و مقاومت آنها نسبت به کامپوزیت و سرامیک بالاتر است. اما باید توجه داشته باشید که اختلاف رنگ آمالگام با دندانهای طبیعی مهمترین محدودیتی است که برای استفاده از آن وجود داشته و به همین دلیل دندانپزشکان این ماده را برای دندانهای عقبی استفاده میکنند.
بهترین نوع ماده پرکننده دندان، مواد سفید رنگی هستند که میتوان برای همه دندانها از آنها استفاده کرد. به خصوص اگر دندانهای جلویی شما نیاز به ترمیم داشته باشد، قطعاً متخصص باید به سراغ مواد سفید رنگ برود چون بحث زیبایی دندان مهم است و اگر مواد رنگی باشد، موقع لبخند زدن اصلاً نمای زیبایی نخواهد داشت. برای این منظور دندانپزشک از کامپوزیت یا از مواد سرامیکی استفاده میکند.
مراقبت بعد از پر کردن دندان
- زمانی که عملیات ترمیم و پرکردن دندان انجام گرفت، تا چند ساعت به هیچ عنوان نباید خوراکیهای سخت و حتی مواد غذایی جویدنی را مصرف کنید.
- اگر متخصص از مواد سفید رنگ استفاده کرده است مصرف نوشیدنیها و خوراکیهای رنگی حداقل یک روز ممنوع است.
- در روز بعد میتوانید به سراغ غذاهای نرم بروید ولی بهتر است یا یک هفته در خوردن غذا بیشتر احتیاط کنید تا فشاری به دندان وارد نشود.
- توجه داشته باشید که در یک هفته اول شما درد جزئی را در دندان خود احساس میکنید. حتی اگر دندان عصب کشی شده باشد باز هم به دلیل تحریک عصبهای کناری، این اتفاق خواهد افتاد. ولی باید بعد از چند روز تا یک هفته این درد به طور کامل از بین برود. در غیر این صورت حتماً به متخصص مراجعه نمایید.
- در صورتی که احساس میکنید ارتفاع دندان پر شده بلند است، به متخصص مراجعه کنید تا آن را بتراشد و دندانهای فک بالا و پایین به راحتی بر روی هم منطبق شوند.
آسیب به پرکردن دندان
لازم میدانیم این نکته را متذکر شویم که متأسفانه امکان آسیب به پرکردن دندان نیز وجود دارد. بعضی از افراد زمانی که ترمیم دندان را انجام میدهند، این تصور را دارند که دندان برای همیشه در برابر پوسیدگی و یا فشار مقاوم شده و در نتیجه مراقبتهای لازم را به عمل نمیآورند. در صورتی که کاملاً برعکس است.
دندان دستکاری شده ضعیفتر از دندانهای سالم است. اگر شما از دندان پر شده مراقبت نکنید، خوردن غذاهای سفت و سخت به دندان آسیب بیشتری وارد میکند و حتی اگر از آمالگام برای پرکردن استفاده شده باشد، دچار ریزش خواهد شد. بنابراین احتمال آسیب به پرکردن دندان وجود دارد. به همین دلیل متخصصان توصیه میکنند بعد از پرکردن دندان حتماً یک روکش روی آن قرار دهید تا همانند یک عایق از دندان شما محافظت کند.
آیا پرکردن دندان دردناک است؟
زمانی که قرار است پر کردن دندان را انجام دهید، حتماً متخصص برای شما آمپول بیحسی تزریق خواهد کرد. اما بعد از اتمام کار، در صورتی که عصب دندان قطع نشده باشد و یا به دلیل دستکاری شدن لثه و در نتیجه تحریک شدن عصب دندانهای کناری، با از بین رفتن اثر ماده بیحسی کمی درد احساس خواهید کرد. اما این درد جزئی است و در صورتی که برای شما قابل تحمل نیست، میتوانید از مسکن استفاده نمایید.